Als niemand precies weet wanneer je geboren of gestorven bent, krijg je nooit een herdenkingsjaar.

Ensemble Corona wil de componist Philippe Verdelot van dat lot verlossen; een mooi excuus om het oeuvre van deze schimmige grootheid de aandacht te geven die het verdient.

Al in zijn eigen tijd wordt hij in positieve zin vergeleken met die andere ster uit het Noorden: Josquin. Je zou kunnen zeggen dat Verdelot een voorbeeld is van een succesvolle inburgering: een Fransman die de grondlegger wordt van een nieuw vocaal genre “in de moedertaal” (Italiaans!), het madrigaal.

We komen hem tegen in een groep gelijkgestemde Florentijnen rondom de invloedrijke koopman Bernardo Rucellai, die zijn tuinen openstelt om met elkaar te spreken over kunst, filosofie en politiek.

Hij moet hier Macchiavelli hebben ontmoet, van wie hij enkele teksten uit de komedie La Mandragola op muziek zet. En we komen hem tegen op de trappen van de Cattedrale di Santa Maria del Fiore, de beroemde Florentijnse Dom, waar hij luidkeels Franse chansons liedjes staat te zingen met twee landgenoten.

De gebeurtenissen rond Savonarola zinderen nog na, het is de tijd van de macht (en tegenmacht) van de Medici, en er broeit iets op religieus gebied: in Duitsland brengt ene Luther zijn visie op het geloof onder woorden.
De grote vraag in deze gespannen tijd is: aan wiens kant sta je? 

In kunst wordt door zowel wereldlijke als kerkelijke vorsten groot geïnvesteerd, omdat er macht mee wordt uitgedrukt. Voor sommige kunstenaars staan de heersers in de rij.
Verdelot is er zo één.

In Verdelotto Franzese laat Ensemble Corona het repertoire van Verdelot spreken, in een context van artistieke en politieke ontwikkelingen.

Werken van o.a. Verdelot, Josquin, Festa, Willaert en Tromboncini.

“Prima le parole…”

“Hoewel het te betwijfelen valt of een weinig bekende naam wel ver in ruimte en tijd kan doordringen, hebt u misschien wel eens iets over mij gehoord. En misschien wilt u ook weten wat voor mens ik ben geweest …”

Zo bescheiden begint Francesco Petrarca (1304-1374) zijn allerlaatste brief, gericht aan ons, het nageslacht: ad posteritatem.

“… poi la Musica”

Eerst de woorden, dan de muziek. Dat was het motto van de 16de -eeuwse madrigalisten. In dienst van de Europese hoven zetten zij sonnetten, canzoni en ballades in hun Italiaanse moedertaal op muziek. “Le parole” – de woorden – waren vaak afkomstig van Francesco Petrarca, de iconische Italiaanse dichter, diplomaat en een van de eerste humanisten, die in zijn tijd al een sterrenstatus genoot.

In 2024 herdenkt Ensemble Corona het 650ste sterfjaar van Petrarca met een programma van liederen, madrigalen en instrumentale stukken. Beginnend in de 14de eeuw tot aan het eind van de Renaissance.
In die 200 jaar hebben vele componisten de adembenemende sonnetten over zijn grote liefde Madonna Laura en de adoratie van de Maagd Maria op muziek gezet. Zij hebben ertoe bijgedragen dat Petrarca nog steeds wordt gelezen en geciteerd.
Dit programma gaat over thema’s als liefde, wanhoop, afwijzing, devotie, humor en politiek engagement, verpakt in het beste wat de madrigalisten in huis hadden.

Werken van o.a.: Dufay, Palestrina, Arcadelt, Tromboncini, de Rore en Marenzio Teksten uit de brieven van Petrarca

Valeria Mignaco – sopraan
Heleen Gerretsen – blokfluiten, cornetto en voordracht
Elly van Munster – plectrum luit en Renaissance luit
Margo Fontijne – vedel en viola da gamba

“Louter Lievelingen”
Ensemble Corona’s gedroomde bloemlezing uit 20 JAAR 15e- en 16e-eeuws repertoire en teksten

Nu Ensemble Corona het twintigjarig jubileum viert willen we ook graag eens stilstaan bij de schatten die we in de loop der jaren hebben verzameld.

Tijdens repetities en in de aanloop naar concerten vragen we het wel eens aan elkaar: wat is eigenlijk jouw lievelingsstuk, waar verheug jij je het meest op, wie is jouw dierbaarste componist, je lekkerste maat? Zo ontstond het idee voor dit programma.

LOUTER LIEVELINGEN is een bloemlezing van stukken waar we altijd warm voor lopen – wij èn ons publiek! Geen historisch of muzikaal thema, de rode draad is: in het hart geraakt!

---

Valeria Mignaco – sopraan
Heleen Gerretsen – blokfluiten, cornetto en teksten
Margo Fontijne – renaissance-viola da gamba en vedel
mmv Elly van Munster – renaissanceluit en plectrumluit

SANCTA SUSANNA ~ het hele verhaal.
~ een hedendaagse ensalada over de mooie SUSANNA die te baden ging, want het was heet …
~ een muzikale vertelling met nieuw gecomponeerd werk van Hugo Bouma en gedichten van Iduna Paalman naast teksten uit de Delftse Bijbel (1477) en repertoire uit Middeleeuwen en Renaissance.

In de boomgaard bij haar huis neemt SUSANNA een bad, want het is heet. Zij weet niet dat twee oude mannen haar bespieden en – in begeerte ontstoken – een plan smeden. Dit tafereel is vaak in beeldende kunst en muziek uitgebeeld. Het vervolg – een roerige rechtszaak, de rol van een kind dat opstaat en zich uitspreekt, de veroordeling van de oude mannen – blijft meestal onbesproken.

SANCTA SUSANNA vertelt het hele verhaal in twaalf episodes, opgebouwd uit muziekstukken uit Middeleeuwen en Renaissance, aaneengesmeed door een nieuwe compositie van Hugo Bouma.
De Middelnederlandse tekst uit 1477 is het ‘libretto’. Vijf nieuwe gedichten van Iduna Paalman, geschreven in opdracht voor SANCTA SUSANNA, vormen een eigentijdse bespiegeling op het oude verhaal.

Een ENSALADA?
Een ensalada (Spaans voor salade) is een aan elkaar gecomponeerde mix van volksliedjes en religieuze liederen, van oude en nieuwe muziek, van simpele en verfijnde composities, die in één doorlopend geheel het ademloos luisterend publiek blijft verrassen. Voor elk wat wils – in de beste zin van het woord.

Het bijbelverhaal over SUSANNA die bij het baden begluurd wordt, is door 16de-eeuwse componisten al weergaloos op muziek gezet. Ook voor Rembrandt en veel andere kunstenaars vormde zij een dankbaar onderwerp.
De afloop van het verhaal, waarin de vals beschuldigde SUSANNA standvastig bij de waarheid blijft, is echter onderbelicht – terwijl die prachtig, aangrijpend én actueel is.

Daarom gaven wij de jonge veelzijdige componist/arrangeur Hugo Bouma de opdracht om een moderne ensalada te maken met het complete verhaal over SUSANNA. Als ‘doorlopende’ tekst gebruikt hij het verhaal van SUSANNA uit de (Middelnederlandse) Delftse Bijbel ven 1477.
Lees hier wat hij zelf schrijft over zijn stuk.
De jonge dichteres Iduna Paalman heeft een korte cyclus van vijf gedichten voor SANCTA SUSANNA geschreven, die deel gaan uitmaken van de voorstelling.

Wie gaan er meedoen?
– Ensemble Corona, met:
Valeria Mignaco (sopraan)
Heleen Gerretsen (blokfluit, cornetto en teksten)
Elly van Munster (tokkelinstrumenten)
Margo Fontijne (vedel en gamba)
– Vocaal Ensemble Larynx o.l.v. Martine des Tombe
– Bandoneonist Matías Pedrana
– Componist/arrangeur Hugo Bouma
– Schrijfster Iduna Paalman

Zangers van Vocaal Ensemble Larynx:
Aukje Vergeest en Mascha Punt – sopranen
Immie van Kalken en Margriet Rienks – alten
Jan Fekke Ybema en Kees Taat – tenoren
Paul Dros en Gijs Klunder – bassen

Speellijst:
Dit programma heeft al gespeeld in Kerkje Valkkoog, De Verbeelding (Zeewolde), Morgensterkerk (Papendrecht), en in de Hermitage (Amsterdam).

Met de mooie foto’s van Wout Nooitgedagt kijken we even terug naar onze twee sneak-preview-concertjes in een volgepakte Kloosterkerk in Den Haag en in een mooi gevuld literair café Belcampo, in 2019.

Reacties uit het publiek: „Corona in topvorm!”, „Pràchtig!”, „Smaakt naar meer”, „.. na de muziek van Hugo hoor je Lassus echt met schone oren, een heerlijke ervaring”, „wat een goed koor!”, „prachtig, de samenklank van jullie instrumenten met de bandoneón”, „… zo mooi geschreven, al die lijntjes, en wat een suspense…”

Voor de productie Sancta Susanna ontvangen wij een bijdrage van het Prins Bernhard Cultuurfonds (m.n. van ‘deelfonds op naam’ Anna H. Toonenfonds.)
Tevens ontvangen wij een bijdrage van het VSB-fonds.
De nieuwe compositie door Hugo Bouma wordt gefinancierd door het Fonds Podiumkunsten.
De literaire opdracht aan Iduna Paalman wordt gefinancierd door het Therèse Cornips Stipendium.

“Corona en de Zwarte Dood – Ensemble Corona geeft de Pest een gezicht”

Ontwikkeld voor het COVID-seizoen 2020-2021 met hulp van Cultuurmakersfonds.
Avondvullend of ± een uur zonder pauze.

Troostrijk en afwisselend – en uitstekend ontvangen.
In overleg nog steeds te boeken.

Schoonheid en troost.

“Nu de hele wereld siddert door toedoen van covid-19, is de
nieuwsgierigheid naar de geschiedenis van epidemieën gegroeid:
hoe gingen onze medemensen in de 14de, 15de en 16de eeuw om
met die andere, gevaarlijke en lang onbegrepen ziekte, de Pest?

Wij kozen voor u muziek en vertellende teksten rond ziekte en
dreiging, rouw en verdriet, het noodlot, bezinning, vreugde en
nieuw begin.

U hoort vocale en instrumentale stukken van componisten als
Josquin des Prez, Dufay, Lassus, Richafort, en door Heleen gelezen
brief- en dagboekfragmenten en andere teksten, uit diezelfde tijd.
Met muziek en teksten verbindt deze voorstelling onze
hedendaagse harten met de mensenharten van toen, in een
gedeelde beleving: de menselijke kant van de pandemie.”

---

Valeria Mignaco – sopraan
Heleen Gerretsen – blokfluiten, cornetto en teksten
Margo Fontijne – renaissance-viola da gamba en vedel
mmv Elly van Munster – renaissanceluit en plectrumluit

“VIVE LE ROY!” ~ een kroon en een troon voor Josquin des Prez.

Met dit feestelijke jubileumprogramma viert Ensemble Corona het eigen 20-jarig bestaan èn het Josquin-jaar 2021, ter ere van het 500e sterfjaar (†1521) van de grote meester van de polyfonie Josquin Desprez.

– Te boeken voor 2021-2022
– Te boeken in bezetting van 4 of 6 musici

In VIVE LE ROY! bouwt ENSEMBLE CORONA een muzikaal portret op van Josquin des Prez (ca. 1455-1521), met zijn eigen werk en dat van voorgangers en tijdgenoten: Binchois, Ockeghem, Isaac, Brumel, Richafort en Tromboncino.

Deze musici hielden elkaar scherp in de gaten; ze gebruikten elkaars materiaal, transformeerden dat, haalden er muzikale ideeën uit. Ze troefden elkaar af in vindingrijke compositietechnieken.

Ook in de ogen van zijn collega’s en tijdgenoten stak Josquin er met kop en schouders bovenuit, hij spande de kroon: hij slaagde erin technische genialiteit te verenigen met expressiviteit en weergaloze schoonheid.

Tot in de verre uithoeken van Europa was Josquin bekend en gewild, zijn internationale roem en welhaast mythische status is tot op de dag van vandaag gebleven. Ook in de 21ste eeuw weet “de meester van de noten” harten te raken en veroveren.

Programma met 15e- en 16e eeuwse muziek. Wereldlijk en religieus repertoire, kleine en grote bezetting, instrumentaal en vocaal wisselen elkaar af.
In de vroege 16e eeuw krijgt de ontwikkeling van de muziekinstrumenten een forse injectie – dat geeft ons de kans om in dit programma zowel ‚vroegere’ als ‚latere’ instrumenten te gebruiken. Dat geeft een grote rijkdom aan klankkleuren, waarmee Ensemble Corona dit muzikaal portret schildert.

Valeria Mignaco – sopraan
Heleen Gerretsen – blokfluit, cornetto, tekst
Margo Fontijne – vedel, Renaissancegamba
Elly van Munster – plectrumluit, Renaissanceluit

Aan te vullen met onze vrienden:
Jon Etxabe Arzuaga – tenor
Matthijs van der Moolen – Renaissancetrombone

Kerst met Ensemble Corona
~ van “Mit desen niewen Iare” tot “E la don don”

Voor de Kerstperiode hebben wij in de loop der jaren een succesvol concept ontwikkeld, een eigen Kerstprogramma dat wij aanbieden als avondvullend programma of in een compacte speelduur van 1 uur. Ook maatwerk is zeker mogelijk.

U hoort bij ons mooie laatmiddeleeuwse èn herkenbare Nederlandse kerstmuziek, met daarnaast een feestelijke keuze uit de zeer aansprekende en levendige vilancicos (vroeg-16e-eeuwse Spaanse kerstmuziek) uit het Cancionero van Uppsala.

Met instrumentale intermezzo’s en ontroerende gesproken teksten wordt dit tot een sfeervol en compleet geheel waar ook een heel algemeen publiek zich bij thuis voelt.

---

Valeria Mignaco – sopraan
Heleen Gerretsen – blokfluiten, cornets en teksten
Elly van Munster – plectrumluit en renaissanceluit
Margo Fontijne – vedel en renaissancegamba

Leonardo’s Lira
~ ons programma voor het Leonardo-jaar 2019

LEONARDO da Vinci was ook musicus, wist u dat?!
“Leonardo werd naar de hertog van Milaan geleid, die zeer gesteld was op de klank van de lira. En Leonardo had het instrument bij zich, dat hij met eigen handen had gemaakt. Hij overtrof alle musici die daar bij elkaar waren.” (Giorgio Vasari 1550, Le vite.)

LEONARDO: dè uomo universale: kunst en wetenschap, filosofie, poëzie, krijgskunst, architectuur, hij beoefent het allemaal. Hij noemt aan Ludovico Sforza 10 redenen om hem op te nemen aan zijn hof te Milaan: 10 militaire uitvindingen. Maar als het vrede is kan hij ook mooie dingen maken, besluit hij.

LEONARDO-JAAR 2019: aanleiding voor Ensemble Corona om Leonardo’s band met muziek te onderzoeken, en dat levert verrassende vondsten op.

Leonardo’s Lira voert het publiek mee naar Leonardo’s muzikale leven, aan de hand van beschrijvingen van anderen en teksten van hemzelf. De muziek komt van musici die Leonardo zelf ontmoet kan hebben aan de hoven van Florence en Milaan; maar niet van Leonardo-zelf: die was juist beroemd om zijn improvisatiekunst – improvisaties die niet zijn opgeschreven… Zò beroemd, dat tijdgenoot arcantonio Raimondi in 1505 voor zijn Orpheus wellicht een portret maakte van de lira-spelende Leonardo? Wie het weet mag het zeggen!

---

Valeria Mignaco – sopraan
Heleen Gerretsen – blokfluiten, cornetto en teksten
Margo Fontijne – renaissance-viola da gamba en vedel
mmv Elly van Munster – renaissanceluit en plectrumluit

De heerelycke keyser Carel den V
Muziek uit de Noordelijke en Zuidelijke gewesten van Keizer Karel de Vijfde (1500 – 1558)

Ensemble Corona trakteert u in dit afwisselende concert op vocale en instrumentale renaissancemuziek uit allerlei landstreken van Europa.

Op het programma staan o.a. composities van Josquin des Prez, Arcadelt, Pierre de la Rue en andere beroemde namen uit de Lage Landen, maar ook opzwepende dansmuziek van Dalza en virtuoze variatievormen van Ortiz, en treurmuziek, liefdesliedjes en hitsige nummertjes uit de Spaanse gebieden (o.m. uit Cancionero de Medinacelli en Cancionero de Turin).

De première van dit programma in ’t Huys Dever op 11 februari 2017 werd o.m. een “Betoverend mooi concert” genoemd.

---

Valeria Mignaco – sopraan
Heleen Gerretsen – blokfluiten, cornetto en teksten
Margo Fontijne – renaissance-viola da gamba en vedel
mmv Elly van Munster – renaissanceluit en plectrumluit

Ensemble Corona voert u met vaste hand door het gistende tijdperk waarin de Reformatie zich aftekent.

Religieuze èn wereldlijke muziek, vocale èn instrumentale muziek, ontstaan in het zuidelijke deel van het Duitse taalgebied: Zuid- Duitsland, Oostenrijk en Zwitserland.

Wij schrijven: late 15e eeuw, begin 16e eeuw.
Veel, heel veel, is in beweging. En – zoals in onze tijd – niemand wist waar het op uit zou komen. Pas lang nadien wisten we hoe historisch de rol van Luther is geweest.

De componisten bewogen zich, afhankelijk van hun dienstverband en/of overtuiging op het breukvlak van ‘Rome’ en Reformatie. Een aantal van hen, onder wie Senfl, Hofhaimer, Resinarius en De la Rue hebben gewerkt aan het Habsburgse hof onder keizer Maximiliaan I.

Op het programma staan o.a. composities van Pierre de la Rue, Erasmus Lapicida, Mattheus LeMaistre, Paul Hofhaimer, Ludwig Senfl, Balthasar Resinarius

U hoort: zang, blokfluiten, cornetto muto, renaissancevedel en vroege basgamba, renaissanceluit en plectrumluit

Gevarieerd programma met een keuze uit ons 15e-eeuwse Bourgondische repertoire, met prachtige chansons van bv. de grootmeesters Dufay, Fontaine, Grenon en vrolijkmakende instrumentale muziek.

Teksten o.a. van Leonardo da Vinci en Baldassare Castiglione.

Dit programma is te boeken met een exclusief culinair intermezzo: Christianne Muusers (www.coquinaria.nl).
Christianne is bij uitstek specialist op het gebied van historische receptuur, neerlandica en toegankelijke verteller bovendien.
Christianne’s bijdrage: Leckerbeetjes, het Middeleeuws smaakpalet is een interessant verhaal over de smaak in de Middeleeuwen, met als illustratie een proeverijtje van enkele kleine hapjes en gekruide wijn.
Na de pauze vervolgt Ensemble Corona dan het programma Gentils Amoureux

---

Valeria Mignaco – zang
Heleen Gerretsen – blokfluiten en cornetto muto, teksten
Margo Fontijne – vedel, eenhandsfluit-en-trom, eventueel rebec

Dit programma is ook te boeken in een meer uitgebreide bezetting met Elly van Munster, plectrumluit.

De wegen van Van Eyck

Voor Ensemble Corona was de tentoonstelling ‘De weg naar Van Eyck’ in Museum Boijmans van Beuningen in Rotterdam aanleiding om eens beter naar Van Eyck’s wegen te kijken en hem muzikaal te volgen langs zijn standplaatsen en op zijn reizen.

De waardering die Jan van Eyck (ca. 1390-1441) geniet bij de Bourgondische hertogen verschaft hem een plaats aan tafel naast Philips de Goede en geeft hem toegang tot diens intiemste vertrekken, daar hij staat geregistreerd als valet de chambre (kamerheer). In die positie heeft hij ongetwijfeld met de musici verkeerd die aan datzelfde hof verbonden waren.

Van Eyck bezat ook een politiek talent, want als diplomaat en raadsheer werd hij naar Portugal, Spanje en Italië gestuurd. Zijn motto – ‘als ich can’ – lijkt een dienstbaar initiatief uit te drukken, een bescheiden wil om iets voor elkaar te krijgen: zet mij in, en mijn kunnen openbaart zich. Op het Binnenhof in Den Haag zullen ze daar ook zeer blij mee zijn geweest, toen Van Eyck daar in het begin van de 15e eeuw Jan van Beijeren diende.

Met dit kleurrijke programma zit Ensemble Corona weer midden tussen vorsten, heersers en andere kroondragers. De kern van het programma bestaat uit wereldlijke werken uit de Bourgondische school, die op dat moment toonaangevend was voor de rest van Europa: rondeaus en ballades op teksten van grote dichters in gepolijste polyfone zettingen. In combinatie met dansen en andere instrumentale muziek maakt Ensemble Corona hier een mooi weefwerk mee.

Muziek van o.a. Grenon, Binchois en Fontaine en anonieme componisten (o.a. uit het Canonici manuscript) en teksten van Christine de Pisan en Dirc Potter.

Museum Boijmans van Beuningen schreef over de concerten die we daar gaven: “Jullie bedankt voor de prachtige optredens. Wij, en het publiek, waren zeer onder de indruk.”

U hoort Ensemble Corona in een instrumentaal programma, met (laat-)middeleeuws instrumentarium: blokfluit en cornetto muto, plectrumluit en vedel.

Ode aan ‘IL FIUME PO’

Uit een bron in de bergen ontstaat een stroompje. Het kabbelt omlaag door bossen, langs een kasteel en vruchtbare akkers. De beek is inmiddels een rivier geworden. Aan de oevers wordt een boerenbruiloft gevierd. De rivier stroomt verder langs dorpjes, door trotse steden, langs plaatsen waar memorabele gebeurtenissen hebben plaatsgevonden. Uiteindelijk vindt het water rust in de zee. Herkent u het? … Het scenario van ‘die Moldau’?

VAN BRON TOT BRANDING is een laat-middeleeuwse vertaling van dit scenario. Wij volgen niet de ‘Moldau’ – de Vitava – maar de rivier de PO in Noord-Italië, vanaf haar bron op de MONTE VISO tot aan de monding in de MARE ADRIATICO. We komen door het gebergte, door bossen en vruchtbare landerijen, passeren TORINO, MONFERRATO, FERRARA en PADOVA, waar rijke hoven het culturele leven bepaalden. De kastelen en de steden, de bossen, de jachtpartijen en de feesten, het is allemaal te horen in de muziek.

VAN BRON TOT BRANDING is een waterval van muzikale genres (dansmuziek, caccia’s, hoofse liefdesliederen….) die vloeiend in elkaar stromen en een bruisend geheel vormen. Teksten uit dezelfde periode vullen het muzikale verhaal aan.

Duur:Het programma duurt een uur, maar kan worden uitgebreid met
een extra ‘vaartochtje’ naar MILANO en MANTOVA.
Muziek: Dufay, Brumel, troubadoursmuziek, Landini, Ciconia en meer
ENSEMBLE CORONA treedt voor u op in een kleine, variabele bezetting,
op laatmiddeleeuws instrumentarium.
Dit programma is ook te boeken als educatief concert.

Muziek rondom Mercator (1512 – 1594)

In 2012 was het 500 jaar geleden dat Gerardus Mercator geboren werd in het vlaamse Rupelmonde. Reden voor Ensemble Corona om in een speciaal programma stil te staan bij deze sleutelfiguur in de wereldgeschiedenis.

In zeker opzicht veranderde Mercator de wereld. De (bolle) wereld platslaan zodat die kan worden neergelegd op tafel of opgehangen aan de muur: Mercators nieuwe methode daarvoor, die men de ‘Mercator-projectie’ is gaan noemen, bleek voor de scheepvaart buitengewoon praktisch: varend op koers legt men op een kaart volgens deze projectie een rechte lijn af. De wereld werd bereikbaar en beheersbaar – de aarde draait op je duim.

De wereld waarin Mercator leefde, veranderde gedurende zijn leven ook in vele opzichten: de opkomst van het humanisme, het Lutheranisme, explosieve exploratie van de aarde en opgang van de wetenschap.

KUSTLIJNEN EN CONTRAPUNT brengt Mercators muzikale landschap in kaart:

– madrigalen (Orlando di Lasso, Cypriano da Rore)
– chansons (Sandrin, Claudin de Sermisy)
– (tenor)liederen en luitmuziek uit de duitse traditie (Hofhaimer, Senfl)
– Lutherse kerkmuziek (Luther, Resinarius, Walter)
– instrumentale muziek – waaronder ook dansen – uit de uiterst productieve uitgeverijen van Phalèse in Leuven, en Tylman Susato in Antwerpen

THE FRENCH CONNECTION: Vroeg 16e-eeuwse Italiaanse en Franse muziek, gezocht rond de diplomatieke reizen van Niccolò Machiavelli.

Met madrigalen en frottola’s van o.a. Verdelot, Cara en Layolle, onder andere op de prachtige teksten van Petrarca; muziek van Josquin en andere musici in dienst van Louis XII, en diverterende instrumentale stukken.
Volgens Corona’s ‘succesformule’ weven wij enkele mooie of illustrerende teksten door het programma: brieven, poëzie, anecdotes, uit dezelfde tijd en kring.

U hoort: zang, blokfluiten, cornetti, vroege gamba’s (bas en diskant), renaissanceluit.

Lees een RECENSIE van dit programma

Hieronder drie live-concertopnamen (met dank aan de Concertzender).

Nadere PROGRAMMA-TOELICHTING:

Het jaar 1510.
Diplomaat Niccolò Machiavelli bezoekt het hof van de Franse koning in Lyon als onderhandelaar van zijn stad Florence. Hij is daar niet de enige Florentijn. In Lyon ontstond al veel eerder een bloeiende gemeenschap van Florentijnse zakenmensen. Dikke kans dat Machiavelli daar dus zijn stadgenoten ontmoette, toen hij zijn tijd in Lyon zoetbracht, wachtend op antwoord van de Franse koning.

Machiavelli reisde veel – als diplomaat voor de republiek Florence – naar de hoven van Ferrara, Mantua, Lyon en meer. Door middel van brieven houdt hij het thuisfront op de hoogte. Die bieden ons intrigerende informatie, maar roepen ook vragen op.

Als Machiavelli de hoven van Italië en Frankrijk bezocht, ontmoette hij dan ook de musici die daar werkten?
Verdelot zette Machiavelli’s madrigaalteksten op muziek, en ze hadden beiden diepe bewondering voor het werk van Petrarca. Kenden ze elkaar?
Heeft Machiavelli Petrarca’s teksten horen zingen door de frottola-componisten aan het hof van Mantua?
Machiavelli’s beste vrienden vluchtten in 1521 omdat ze verdacht werden van een samenzwering tegen de Medici. Ze vonden onderdak bij de Florentijnse componist Layolle, die in Lyon een nieuw leven had opgebouwd. Speelde Machiavelli hier een rol?

Virtuositeit in de boomgaard

Een hartstrelend programma met 16e-eeuwse muziek, rond het chanson “Susanne ung jour” van Orlando di Lasso. U hoort onze keuze uit de vele versies en bewerkingen van dit beroemde lied, o.a. de vroege versie van Lupi, diminuties van Rognioni en anderen, en onze eigen instrumentatie van een klavierversie van Cabezon.
Deze stukken worden afgewisseld met dansmuziek uit dezelfde periode.

Ook zult u tijdens dit programma te weten komen wat de beeldschone Susanna in de broeierige boomgaard is overkomen en hoe het haar verder verging: wij gebruiken hiervoor de Middelnederlandse (apocriefe) teksten uit het boek Daniël, uit de Delftse Bijbel van 1477.

Eveline Juten – zang, luit en cister,
Heleen Gerretsen – cornetto en blokfluit,
Margo Fontijne – bas- en diskantgamba

Luister hier naar Corona’s instrumentale uitvoering van het originele chanson ‘Susanne ung jour’ – Orlando di Lasso

14e-eeuws cabaret

De ‘Roman de Fauvel’ is een satirisch gedicht-met-muziek uit de 14e eeuw, toen corrupte staatslieden en geestelijken in Frankrijk de dienst uitmaakten. De hoofdpersoon uit het boek is de ezel Fauvel, hij staat model voor alle ondeugden. Zijn tegenspeler is Vrouwe Fortuna. Met haar hulp komt Fauvel op de troon. Dat kan niet goed gaan!

Ensemble Corona gebruikt materiaal uit het manuscript om er een concert-met-verhaal van te maken waar de vonken vanaf vliegen.

Eveline Juten – zang, psalterium, symphonia,
Heleen Gerretsen – cornetto, blokfluit, slagwerk,
Margo Fontijne – vedel, rebec, eenhandsfluit-en-trom

De kunst van het versieren

In de Codex Montpellier, samengesteld rond 1300 in Parijs, neemt de hoofse liefde een centrale plaats in. Soms zijn de liederen devoot, soms gewaagd, soms simpel maar ook vaak complex. Ensemble Corona trakteert het publiek op teksten uit de ‘Sleutel der Minne’, een Middeleeuwse vertaling van een geschrift van Ovidius, waarin staat met welke listen en lagen men het hart van de geliefde kan openen.

Bezetting: zang, cornetto, blokfluit, vedel, rebec, psalterium.

Middeleeuwse jazz

Het rijke culturele leven aan de 15e-eeuwse Italiaanse hoven bracht een beweging door heel Europa op gang. Ensemble Corona licht er vier hoven uit: Napels, Milaan, Urbino en Ferrara. Dáár gebeurde het. De vorsten contracteerden musici en kunstenaars van heinde en verre.
Muziek van de grote dansmeesters swingt in handen van Ensemble Corona. Daarnaast staan stukken van beroemde allochtonen zoals Dufay en Josquin en vrolijke kost uit het manuscript van Montecassino op het programma.

Bezetting: zang, cornetto, blokfluit, vedel, luit, cornetto, vihuela, eenhandsfluit-en-trom, slagwerk.

Een geluidsvoorbeeld uit dit programma:

Luister naar twee voorbeelden uit dit programma:

Van muziek uit dit programma is een CD gemaakt

‘Se voi non ridete…’ – ‘Als u niet lacht…’
Muziek rond Niccolò Machiavelli

In ‘Se voi non ridete…’ hoort u muziek uit de eerste decennia van de 16e eeuw:
Madrigalen en carnavalsliedjes, dansmuziek, ‘Spagna’s’ en andere instrumentale muziek, van anoniemen en van o.a. Verdelot, Da Milano, Festa en Josquin, met teksten uit brieven en komedies van Machiavelli (La Mandragola en Clizia).

De eerste helft van de 16e eeuw: Italië viel van de ene oorlog in de andere. Buitenlandse mogendheden zorgden voor onrust, de vele stadsstaten betwistten elkaars grenzen. Waar was de kunst in die tijd? Was er nog aandacht voor schoonheid? Geld voor musici?
Macht werd getoond. Door voortreffelijke schilders en architecten opdrachten te geven. Door beroemde musici in dienst te nemen. En door ondanks alles uitbundig feest te vieren.

De Florentijn Niccolò Machiavelli zat er middenin: triomf en nederlaag, glorie en verval, goud en modder. Als een echte homo universalis mengde hij zich hartstochtelijk in de strijd. Niet alleen was hij actief politicus, en schreef hij de politieke werken waarom hij geroemd èn verguisd is, maar ook gedichten, komedies, madrigaalteksten.
In Machiavelli’s persoonlijke kring:
* gegoede stedelingen – in hun huizen en tuinen waren de ongetwijfeld verhitte politieke discussies en -met een goed glas wijn- ook de premières van zijn toneelwerk;
* acteurs en zangers – voor de door hem aanbeden Barbera Salutati schreef hij liederen;
* componisten – met Isaac was hij bevriend, Verdelot toonzette meerdere van zijn teksten.

En omdat hij ook de kracht van de humor kende is het nog steeds aangenaam om een avond door te brengen met Niccolò Machiavelli en zijn vrienden, in gezelschap van Ensemble Corona.

Bezetting:
Valeria Mignaco: zang
Heleen Gerretsen: cornetto, blokfluiten
Israel Golani: luit
Margo Fontijne: viola da gamba

Luister naar geluidsvoorbeelden uit dit programma:

Van muziek uit dit programma is een kleine CD gemaakt

Wij zijn veel dank verschuldigd aan Dr. Paul van Heck van de Universiteit Leiden, voor zijn mooie vertalingen van het oude Italiaans, voor de inspirerende gesprekken en de generositeit waarmee hij zijn onuitputtelijke expertise aangaande Macchiavelli met ons heeft gedeeld.

¡VENGA AVENTURERO! is een avontuurlijk programma met voornamelijk oude muziek uit de Iberische regio, door vocaal ensemble Larynx en Ensemble Corona m.m.v. Alfonso Marín. Oud ontmoet nieuw in ¡Venga Aventurero! waarbij het publiek zelf ook op reis mag gaan en soms letterlijk tussen de musici door beweegt. Te beluisteren zijn cantigas, villancicos, ensaladas en hedendaagse muziek in afwisselende vocale en instrumentale bezetting.

De muziek wordt omlijst door fragmenten uit brieven, dagboeken, traktaten en andere teksten over mens, muziek of maatschappij. Ze geven een levendig beeld van de context waarin de muziek tot stand kwam of van de levens, gedachten en gevoelens van mensen in een andere tijd.

Het programma bevat repertoire uit de Cantigas de Santa Maria van Alfonso el Sabio, romantische Villancicos uit het Cancionero Musical de Turín, en de Ensalada ‘La Justa’ (‘het Toernooi’) van Mateu Fletxa, waarin in een prikkelend gevarieerde muzikale stijl de strijd tussen goed en kwaad in riddersferen wordt aangegaan. Daarnaast zingt sopraan Valeria Mignaco onder meer ¿Con qué la lavaré? van Juan Vásquez met luitbegeleiding, en zijn er instrumentale composities van Diego Ortiz en Antonio de Cabezón.

Verder is er sacraal werk van grote Spaanse toondichters, wier composities na eeuwen nog niets aan schoonheid hebben ingeboet, zoals twee versies van een dubbelkorig Ave Maria: een van de hand van Tomás Luís de Victoria en een van zijn tijdgenoot Alonso Lobo. Thematisch sluit het hedendaagse, contemplatieve, Magnificat van Arvo Pärt daar naadloos bij aan. Van Pärt is ook I am the true vine te beluisteren, dat twee keer wordt uitgevoerd: een keer door het koor en een keer door koor met instrumentale improvisaties in een ruimtelijke opstelling. Het publiek mag zich in die laatste versie verplaatsen en kan op die manier zo dicht bij de muziek komen als het zelf wil.

“¡KOM, AVONTURIER!”

Wij bedanken het VSB Fonds en de J.C. Ruigrok Stichting voor hun steun aan dit project.

“SICUT LILIUM INTER SPINAS”

Als een lelie tussen de doornen
Programma ter ere van het JEROEN BOSCH-jaar 2016
Oude-muziekkoor Capella Ducis o.l.v. Frans van de Loo samen met Ensemble Corona. M.m.v. luitiste Elly van Munster.
Hierin hoort u naast het koorrepertoire een aantal stukken in kleine bezetting uit ons eigen Bosch-programma Wat beduydt u soo verschrikt ghesicht?

Locatie op 2 april 2016:
Grote zaal van het Zwanenbroedershuis
Hinthamerstraat in ’s Hertogenbosch

Locatie op 8 oktober 2016 (repriseconcert):
Lambertuskerk te Vught, Helvoirtseweg 5, aanvang 20:00 u
Toegang € 12,50, t/m 16 jaar gratis

Capella Ducis en Ensemble Corona brengen de tijd van Jeroen Bosch muzikaal tot leven met een gezamenlijk concert op een historische locatie: het Zwanenbroedershuis aan de Hinthamerstraat te ’s-Hertogenbosch, thuisbasis van de Illustre Lieve Vrouwe Broederschap. Dit religieus maatschappelijk genootschap (de Zwanenbroeders) had beroemde musici in dienst. Bosch werd in 1487 lid en maakte zo kennis met de muziek van de belangrijkste componisten van zijn tijd. De beroemde koorboeken van het genootschap staan er vol van. U hoort diverse composities uit de koorboeken -van o.a. Mouton en Richafort– en uiteraard het speciaal voor de Broederschap gecomponeerde motet Ego flos campi van Clemens non Papa met daarin de tekst van het motto van de Broederschap: Sicut lilium inter spinas.

In ‘s-Hertogenbosch klonk natuurlijk ook wereldlijke muziek en die bleef in het Zwanenbroedershuis niet buiten de deur. Tijdens de vele Broederschapsmaaltijden, waarbij Jeroen Bosch als ‘gezworen’ broeder ongetwijfeld vaak aanwezig was, werd gezongen en gespeeld. Of hij een groot muziekliefhebber was is niet bekend.

Als schilder die met veel gevoel voor symboliek en allegorie de deugden en ondeugden van de mens verbeeldde zal de inhoud van de liederen hem vast niet ontgaan zijn.
Wij trakteren u op melancholieke liefdesliederen maar ook op vrolijke en dubbelzinnige liedjes van o.a. Pipelare, Compère en De la Rue, en werk van Italiaanse tijdgenoten – door sommige onderzoekers is namelijk gesuggereerd dat Bosch enige tijd in Italië geweest zou zijn. Door het programma heen weven we tekstfragmenten uit brieven en traktaten, waardoor alles bij elkaar een levendig beeld ontstaat van de context waarin de muziek tot stand kwam.

De afbeelding van Maria die ‘beeldmerk’ van dit programma is geworden, is een detail van Johannes op Patmos, een schilderij dat Jeroen Bosch maakte in opdracht van de Broederschap.

Hier ook het gehele schilderij. Normaal hangt het in de Gemäldegalerie in Berlijn. De grote Jeroen Bosch-tentoonstelling in het Noordbrabants Museum waar het tijdelijk te zien was, is helaas voorbij.

De voorstelling op 2 april 2016 werd mede mogelijk gemaakt door bijdragen van:
– het VSBfonds
– Hermes kunst & cultuur fonds
– de gemeente ‘s-Hertogenbosch
– de Illustre Lieve Vrouwe Broederschap